Di tích Chiến thắng Tua Hai

Thứ tư - 15/05/2024 15:03

Đêm 25 rạng 26/1/1960, được sự chỉ đạo của Xứ ủy Nam bộ, lực lượng vũ trang của Miền cùng với quân dân Tây Ninh phối hợp với lực lượng cách mạng nội tuyến tại chổ đã tiến đánh căn cứ quân sự của ngụy tại Tua Hai. Trong trận đánh này, lực lượng cách mạng đã diệt trên 500 tên địch, thu hơn 1500 súng các loại. Đây là một trong những trận đánh lịch sử, góp phần mở màng cho phong trào đồng khởi vũ trang ở miền Nam.

Tua Hai – tên một tháp canh thời Pháp, sau này Mỹ - ngụy tiếp tục xây dựng tại đây thành căn cứ quân sự chiến lược lớn. Căn cứ nằm cạnh quốc lộ 22B thuộc ấp Tua Hai, xã Đồng Khởi, huyện Châu Thành cách thị xã Tây Ninh 7km về hướng Tây Bắc.
Năm 1960, Tua Hai là kho vũ khí dự bị cho cả 3 vùng chiến thuật của ngụy. Tại đây có Trung đoàn 32 thuộc sư đoàn 13 ngụy, cùng một trường huấn luyện biệt kích, một tiểu đoàn thường trực ứng chiến và 2 đại đội thám báo “cài cắm” trong dân.
Căn cứ được xây dựng trên diện tích 36ha, với thành cao, hào sâu, nhiều lớp kẽm gai, cùng với 48 tháp canh và hệ thống nhà trại lính dày đặc.
Chiến thắng Tua Hai góp phần vào phong trào Đồng khởi võ trang toàn miền Nam và trở thành cái mốc đánh dấu bước chuyển giai đoạn của cách mạng miền Nam, mở ra phương thức đấu tranh chính trị kết hợp với vũ trang tạo ra thế chiến lược: Hai chân, ba mũi, ba vùng.
Phong trào Đồng khởi chính trị và vũ trang đã phát triển rộng, mạnh mẽ toàn miền Nam; đã chứng minh Nghị quyết 15/TW của Trung ương Đảng là đúng thời cơ và thời điểm, phù hợp với tình hình đặc điểm của cách mạng miền Nam lúc bấy giờ.
Căn cứ Tua Hai có một cổng nối với đường đất đỏ (300m) ra tận cổng chính, sát quốc lộ 22B. Quá trình chiếm giữ từ 1960 - 1975 địch đã thay đổi cấu trúc nhiều lần. Đặc biệt, vụ nổ kho đạn năm 1975 tại đây đã san bằng khu căn cứ. Ngày nay với di tích cuối cùng còn lại là cổng thành Tua Hai nằm sát quốc lộ 22B. Cổng xây 4 trụ bằng gạch (1m x 1m), 2 trụ chính cao 5m, 2 trụ phụ cao 3m. Giữa 2 trụ chính và phụ được xây kết dính với nhau tạo thành vòm cổng.
Với ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Tua Hai, Bộ Văn hóa Thông tin đã công nhận xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa tại Quyết định số 937/QĐ-BT ngày 23/9/1993. Ngày 19/8/1996 ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh đã ban hành Quyết định số 143/QĐ-UB phê duyệt dự án trù tu tôn tạo di tích lịch sử Tua Hai gồm những hạng mục công trình chính:
- Khu vực trồng rừng: rà mìn, san ủi mặt bằng, trồng cây trên diện tích 36ha.
- Khu vực tôn tạo: có 3ha gồm: khu tượng đài chiến thắng, nhà trưng bày, nhà bia và khu sân vườn cây cảnh.
- Trùng tu gia cố giữ nguyên trạng cổng vào căn cứ, xem đây là di tích duy nhất còn lại của căn cứ.

Tác giả: Bảo Tàng Quản trị