Di tích ngôi mộ ông cả Đặng Văn Trước

Thứ hai - 13/05/2024 09:43

Tọa lạc tại ấp Lộc Thuận, xã Lộc Hưng, huyện T rảng Bàng, tỉnh Tây Ninh (xưa gọi là Bùng binh Đôn Thuận) ( nay là phường Lộc Hưng, thị xã Trảng Bàng ) .Vào năm 1809, Gia Long thứ 8, làng Bình Tịnh được phong hiệu đặt tên, thuộc Tổng Bình Cách Trung, huyện Thuận An, phủ Tây Ninh. Đây là làng có sớm ở Tây Ninh.

Năm 1818 Gia Long thứ 17, sau 9 năm làng Bình Tịnh được phong hiệu, có ông trùm Đặng Văn Trước, có ông Trùm Thể - Trùm Mưu – Trùm Thứ -Trùm Vị và một số nhân hào thân sĩ ở Tổng Dương Hòa, huyện Bình Dương, đến làng Bình Tịnh làm đơn xin nhượng một số đất để khai khẩn, lập làng tên gọi “Phước Lộc thôn”. Rạch Trảng Bàng cùng với chợ cũ Trảng Bàng cũng ra đời từ ấy, lưu dân các nơi tựu về cùng nhau mở đường, đào kênh, lập chợ, biến một vùng đất hoang vu trở thành một khu vực trù phú về nông nghiệp và phát triển thương nghiệp.
Trước thế kỷ 17, Trảng Bàng là một vùng đất hoang vu với nhiều thú dữ:
Năm 1809, Gia Long thứ 8 tên gọi là Thuận An huyện, thuộc Tân An phủ.
Năm 1900, Thành Thái thứ 12, Tây Ninh phủ đổi thành tỉnh Tây Ninh.
Năm 1890 Thành Thái thứ 2, tỉnh Tây Ninh được chia thành 2 quận Thái Bình và Trảng Bàng, mà Quang Hóa huyện được đổi thành Trảng Bàng cho đến nay.
Trảng Bàng là một vùng dân cư được hình thành rất sớm ở Tây Ninh. Ông cả Đặng Văn Trước là người có công mở mang vùng xứ Trảng để Trước và dân binh dẹp tan. Địa giới của làng và các vùng ông cai quản mở rộng ra, nhân dân được sống ấm no. Ông được phong chức cả trong làng.
Năm 1826 Minh Mạng thứ 7 có xảy ra một vụ cướp thuộc địa bàn ông cai quản, đến khi điều tra ông không có liên quan nên xét ông vô tội và được tha. Trên đường đi hầu kiện về gần đến cầu Trường Chừa, ấp Cây Cao vào quán nghỉ chân uống nước thì bị đầu độc chết.
Ông cả Đặng Văn trước mất ngày 5/3 năm Bính Tuất (1826). Để tưởng nhớ người có công mở đất, đào kênh, lập chợ cùng với nhân dân chống giặc giữ làng, sau khi ông mất nhân dân trong vùng an táng và xây dựng một ngôi mộ tại bùng binh Đôn Thuận. Hàng năm, đêm 11 rạng sáng 12/10 âm lịch, nhân dân địa phương và Kiến họ kéo nhau về tảo mộ và thắp nén hương người có một phần công sức để xây dựng vùng xứ Trảng.
Ngôi đình thần thờ Đặng Văn Trước còn gọi là đình Gia Lộc được sắc phong “Dực bảo trung hưng linh phù chi thần” Bảo Đại thứ 8 ngày 29/8/1933 được Bộ Văn hóa thông tin công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia tại quyết định số 3211/QĐ-BT ngày 12/12/1994.
Nhà thờ họ Đặng tọa lạc tại thị trấn Trảng Bàng là nơi lưu giữ gia phả, sắc phong thần của đình Gia Lộc. Lễ giỗ được tổ chức hàng năm vào ngày 5 và 6/3 âm lịch.
Ông Đặng Văn Trước húy hiệu là Đặng Úy Dừa, người huyện An Nam tỉnh Bình Định. 3 anh em theo đoàn người Nam tiến, từ Bình Định vào lập nghiệp ở 3 nơi. Đến năm 1822 Minh Mạng thứ 3, ông được phong chức xã trưởng. Vì để dân Phước Lộc thôn lập chợ, đào kênh, lấn chiếm ruộng đất sang làng Bình Tịnh. Nội vụ được đưa lên Tả Thừa ty Hình phong xem xét và giải quyết.
Dòng họ Đặng đã qua nhiều đời nối tiếp nhau cùng với nhân dân Trảng Bàng đoàn kết kiên cường chống giặc ngoại xâm, đã trải qua biết bao hy sinh, mất mác để đem lại hạnh phúc ấm no cho nhân dân. Với những tấm gương hi sinh cao cả đó, những truyền thống vinh quang ấy. Ngôi mộ ông cả Đặng Văn Trước còn đấy, nhà thờ họ Đặng và đình Gia Lộc còn đó, rạch và chợ Trảng Bàng còn kia, cùng đại danh “Đồng Cỏ Đỏ” đi vào lịch sử. Phước Lộc thôn xưa, với Gia Lộc cùng các xã đấu tranh không biết mệt mỏi để Trảng Bàng trở thành một huyện anh hùng như ngày hôm nay.
Ngôi mộ ông cả Đặng Văn Trước được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh tại Quyết định số 249/QĐ-CT ngày 28/7/2003 của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh.

Tác giả: Bảo Tàng Quản trị